Overdrijven is ook een vak…
‘Ik voel de hete adem in mijn nek’. Dat is een krachtiger uitdrukking dan ‘je onder druk gezet voelen’. En ‘hij is gek’ klinkt toch minder sterk dan ‘hij is zo gek als een deur’. Of als ‘hij heeft de kolder in de kop’. De laatste twee uitdrukkingen worden intensiveringen of versterkingen genoemd. Soms kun je een uitdrukking zó sterk maken dat deze als een overdrijving werkt.
Woorden of woordcombinaties waarmee je de betekenis van een woord kunt benadrukken gebruik je om teksten levendiger te maken. Dat kun je op verschillende manieren doen.
Rijm is van oudsher een effectieve manier om tekst te verlevendigen. Maar men gebruikte rijm vroeger vooral om een tekst beter te kunnen onthouden. Voorbeelden hiervan zijn: ‘een kloek boek’, ‘puur natuur’, ‘groen als gras’, ‘zijdezacht’.
Vergelijkingen zijn vaak erg effectief om een begrip kracht bij te zetten. We vergelijken dan met iets dat – of iemand die – de eigenschap waar het om gaat in kenmerkende mate bezit. Als we van olifanten weten dat ze een bijzonder goed geheugen hebben, dan werkt de vergelijking ‘een geheugen als een olifant’ als versterking of intensivering.
Vergelijkingen kunnen ook bekort worden waardoor er iets wegvalt. Bijvoorbeeld: de vergelijking ‘ergens als een berg tegenop zien’. Bergen kunnen hoog, onherbergzaam en steil zijn. Van onderaf kun je er dus tegenop kijken. De volledige vorm van de vergelijking luidt dan ook ‘ergens tegenop zien als tegen een berg’. Omdat deze beschrijving nogal lang is, is deze bekort.
Heb je voor je tekst wel eens krachtige uitdrukkingen nodig? Die kun je vinden op http://www.onderwoorden.nl/intensiveringen/: intensiveringen, vergelijken en overdrijven in het Nederlands.